Czego i w jaki sposób można dowiedzieć się z wielkich bibliografii?

prof. dr hab. Adam Pawłowski
dr inż. Tomasz Walkowiak
28 listopada 2023 roku – godzina 12.00-14.00

Pierwsze, obszerne spisy piśmiennictwa powstawały już w starożytności, jednak wielkimi bibliografiami w dzisiejszym rozumieniu tego pojęcia stały się one dopiero w epoce nowożytnej. Wtedy bowiem dorobek publikacyjny narodów i wspólnot komunikacji osiągnął wolumen, wobec którego pamięć człowieka stała się bezsilna. Ta nowa sytuacja zrodziła potrzebę rozwiązań logistycznych i technicznych, które miały pomóc czytelnikom i naukowcom w radzeniu sobie z nadmiarem informacji. Ale dzisiejsze (a także dawne) bibliografie nie są jedynie prostymi rejestrami publikacji, służącymi doraźnym potrzebom informacyjnym społeczeństwa. Efekt skali sprawia, że wielkie zbiory rekordów, zawierających metadane i krótkie teksty (tytuły, niekiedy miniabstrakty),w syntetyczny sposób odzwierciedlają trendy kultury, polityki i cywilizacji, a także relacje ukryte w pozornym chaosie uniwersum informacyjnego. Odkrycie tych zależności i ich wizualizacja stały się w ostatnich latach możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich narzędzi programistycznych.

Wykład poświęcony jest analizie danych zawartych w bibliografiach narodowych lub ich funkcjonalnych odpowiednikach, reprezentujących piśmiennictwo Polski i Niemiec. Analiza ta prowadzona jest metodami automatycznego przetwarzania języka naturalnego (NLP) i text mining. Omawiamy „bibliomapę”, czyli aplikację rzutującą toponimy zawarte w danych bibliograficznych na przestrzeń geofizyczną, a także inne relacje ilościowo-jakościowe, zawarte w omawianych bazach danych. Przedstawiamy też dynamikę udziału płci wśród autorów publikacji książkowych oraz dynamikę publikowania w polskich miastach – parametr, który jest bardzo dobrym miernikiem szeroko pojętej aktywności intelektualnej.Jako okres badawczy przyjęliśmy lata tzw. później nowoczesności i współczesności (1800–2021).


Monika Krakowska

Prof. dr hab. Adam Pawłowski ukończył studia na Politechnice Wrocławskiej (Wydział Informatyki i Zarządzania, 1985) i na Uniwersytecie Wrocławskim (Wydział Filologiczny, kierunek filologia romańska, 1989). Stopień doktora w zakresie nauk humanistycznych (lingwistyka kwantytatywna) uzyskał w 1996 roku na Uniwersytecie w Lozannie, doktora habilitowanego w roku 2002 na Uniwersytecie Warszawskim, a profesorem tytularnym został w 2012 roku. Jest autorem lub współautorem ponad stu artykułów naukowych i kilku monografii. Współpracuje też aktywnie z konsorcjami badawczymi CLARIN-PL (technologia języka) i DARIAH-PL (humanistyka cyfrowa). W ramach konsorcjum CLARIN-PL stworzył i rozwija portal ChronoPress, a w ramach konsorcjum DARIAH-PL pierwszy na świecie, wielojęzycznytezaurus sportu. Wspólnie z dr. inż. Tomaszem Walkowiakiem i zespołem Instytutu Naum o Informacji i Mediach UWrjest też twórcą pionierskiego projektu mapy publikacji. Od początku swojej kariery zawodowej pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim.
Zainteresowania naukowe prof. Pawłowskiego obejmują obecnie humanistykę cyfrową ze szczególnym uwzględnieniem lingwistyki kwantytatywnej, korpusowej i NLP oraz współczesną politykę językową, w ramach której prof. Pawłowski zajmuje się różnymi aspektami promocji i ekonomiki polszczyzny.

Monika Krakowska

Dr inż. Tomasz Walkowiak studiował na Politechnice Wrocławskiej (Wydział Elektroniki) i naUniversity of Manchester Institute of Science and Technology (Wielka Brytania). Stopień doktora w zakresie nauk technicznych (informatyka) uzyskał na Politechnice Wrocławskiej. Jest naukowcem zajmującym się uczeniem maszynowym, przede wszystkim w obszarze przetwarzania języka naturalnego. Aktualne obszary badań obejmują analizę stabilności dużych modeli sztucznej inteligencji, wykrywanie danych odstających oraz stylometrię. Jest jednym z wiodących projektantów koncepcji i architektury Centrum Technologii Językowych CLARIN-PL, które opiera się na równoległym, rozproszonym i wydajnym przetwarzaniu tekstów. Przetwarza ono kilka milionów zapytań użytkowników rocznie. W 2020 otrzymał nagrodę Stevena Krauwera za wkład w rozwój CLARIN ERIC. Tomasz Walkowiak jest członkiem komitetów programowych i recenzentem międzynarodowych czasopism i konferencji naukowych związanych z uczeniem maszynowym i przetwarzaniem języka naturalnego. Ponadto jest redaktorem 10 monografii i autorem lub współautorem ponad 210 artykułów opublikowanych w międzynarodowych czasopismach, rozdziałach książek i materiałach konferencyjnych.


Serwisy społecznościowe w komunikacji marketingowej biblioteki

dr hab. Mariola Antczak (Uniwersytet Łódzki)
dr Monika Wachowicz (Uniwersytet Łódzki)
20 listopada 2023 roku – godzina 12.00-14.00

Celem autorek będzie przedstawienie problematyki wykorzystania serwisów społecznościowych w kształtowaniu pozytywnego wizerunku biblioteki, promocji jej usług, pozyskiwaniu zaangażowanych użytkowników, zarządzania informacją w sieciowych społecznościach. Oprócz przeglądu teoretycznych koncepcji autorki zaprezentują wyniki badań własnych i praktyczne rozwiązania w tym zakresie.


Monika Krakowska

Mariola Antczak doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Katedry Informatologii i Bibliologii UŁ. Obszary badawcze: marketing biblioteczny, społeczeństwo informacyjne, kultura czytelnicza dzieci i młodzieży, biblioteki różnych typów, komunikacja naukowa. Autorka ponad stu publikacji, uczestniczka konferencji krajowych i międzynarodowych (m.in. Piza, Osijek, Lwów). Ostatnie publikacje: Łódzkie biblioteki publiczne (współaut.) 2020; Relevance of Jean Twenge’s publications to research on teenage reading culture Polish Libraries 2021; Organizacja konferencji naukowych (współred.) 2022; Academic library research development in the context of IF of journals: bibliometric analysis of articles based on the LISTA database (2000-2019) Przegląd Biblioteczny 2022; Assessment of the COVID-19 Pandemic Impact on the Changes in the Operation and Structure of Polish Voivodeship Pedagogical Libraries (współaut.) Polish Libraries 2022; Prezentacje multimedialne w wystąpieniach naukowych (red. nauk.) 2023.
Portfolio zawodowe

Monika Krakowska

Monika Wachowicz (doktorat Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu) – jest adiunktem w Katedrze Informacji, Bibliotekoznawstwa i Biblioznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują media społecznościowe, ICT, biblioteki pedagogiczne. Jest współautorką (wraz z Mariolą Antczak) artykułu Assessment of the COVID-19 Pandemic Impact on the Changes in the Operation and Structure of Polish Voivodeship Pedagogical Libraries Polish Libraries, 2022, 10; 201–226 oraz monografii Technologie informacyjno-komunikacyjne w wojewódzkich bibliotekach pedagogicznych. Łódź. : Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego, 2023.


Człowiek-w-kontekście i doświadczanie informacji: interdyscyplinarny wymiar badań nad zachowaniami informacyjnymi

dr hab. Monika Krakowska (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie)
27 października 2023 r. – godzina 11.00-13.00

Celem wykładu jest zaprezentowanie wielowymiarowego i wręcz holistycznego podejścia do zachowań informacyjnych człowieka, podejmowanych zawsze w określonym kontekście. Antropocentryczne podejście do badań nad procesami, aktywnościami, praktykami informacyjnymi wymaga uwzględnienia różnych podejść i wymiarów w odniesieniu do czynników, między innymi sensorycznych, ucieleśnionych, kognitywnych, afektywnych, społecznych, jak i ewolucyjnych w eksploracji zachowań informacyjnych podejmowanych w kontekście, jak i w określonych geografiach informacyjnych. Teoretyczne objaśnienie i włączenie wybranych paradygmatów, jak i modeli zachowań informacyjnych podejmowanych jednostkowo lub kolektywnie będzie wymagało zaprezentowania najważniejszych wniosków z badań szeroko podejmowanych w nauce o informacji, odnoszących się do cielesnego, poznawczego, afektywnego charakteru praktyk, doświadczania i aktywności informacyjnych podejmowanych przez człowieka w relacji do informacji. Dodatkowo omówiony aspekt interdyscyplinarności i kontekstualności zachowań informacyjnych przyczyni się do podjęcia refleksji nad zastosowaniem teorii w praktyce i potencjałem zastosowania takiego podejścia w badaniach.


Monika Krakowska

Dr hab. Monika Krakowska jest adiunktem w Instytucie Studiów Informacyjnych na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jej zainteresowania badawcze obejmują interdyscyplinarne podejście oraz analizę ludzkich zachowań informacyjnych, a także metody doświadczania informacji poprzez indywidualne i zbiorowe działania informacyjne podejmowane w kontekście. Z dużym zainteresowaniem bada poznawcze, społeczne i emocjonalne elementy zachowań informacyjnych i różnorodnych środowisk informacyjnych, a także sposoby tworzenia kultury informacyjnej w różnych sytuacjach. Zajmuje się również dydaktyką prowadząc między innymi zajęcia z Zachowań informacyjnych, Diagnozowania potrzeb i zachowań informacyjnych w środowisku biznesowym, Polityki informacyjnej organizacji czy Przetwarzania informacji w internecie, jak i kursów w języku angielskim, np. Information culture in organizational and everyday information behaviour context. Koordynator instytutowy programu ERASMUS+ i MOST.

Publikowała teksty w polskich i zagranicznych pracach zbiorowych oraz w czasopismach naukowych, takich jak Information Research, Journal of Education for Library and Information Science, Education for Information, The Electronic Library, Zagadnienia Informacji Naukowej. Jest autorką książki Zachowania informacyjne człowieka w kontekście zjawiska epistemicznej bańki informacyjnej: propozycja nowej koncepcji (2022), za którą otrzymała Nagrodę Naukową SBP im. Adama Łysakowskiego w kategorii najlepszych prac o charakterze teoretycznym, metodologicznym, źródłowym. Była również laureatką tej Nagrody za swoją pierwszą monografię Nowe formy komunikacji społecznej w europejskiej przestrzeni edukacyjnej (2008), tym razem w kategorii najlepszej pracy o charakterze praktyczno-wdrożeniowym. Dr hab. Monika Krakowska jest także członkiem stowarzyszeń naukowych, takich jak ISKO, International Society for Knowledge Organization, IIIS, International Institute of Informatics and Systemics. Brała czynny udział w wielu polskich i międzynarodowych projektach badawczych, jak TeaCAMP, EMPATIC, COINE, SYNAT. Bierze także udział w komitetach programowych i organizacyjnych konferencji European Conference on Information literacy, International Conference on Education and Information Systems, Technologies and Applications, a także International Symposium on Information Management in a Changing World, IMC.


Blockchain to nie tylko kryptowaluty. Czym właściwie jest i jakie możliwości ma ta technologia

dr Piotr Dariusz Chmielewski
11 września 2023 r. – godzina 12.00-14.00

Od 2013 r. zaobserwować można stale rosnące zainteresowanie tematem blockchain (łańcuch bloków) w literaturze fachowej. W mediach mainstremowych temat kryptowalut również systematycznie powraca. Jednakże, blockchain to nie tylko cyfrowe waluty a szereg nowych możliwości oraz rozwiązań technologicznych z którymi prędzej czy później większość osób będzie miała styczność. Celem wykładu jest zaprezentowanie i omówienie najważniejszych składowych tej technologii oraz zaprezentowanie jej potencjału w obszarach innych niż kryptowaluty. Podczas wykładu objaśnione zostaną wybrane definicje i terminy związane z łańcuchem bloków, zaprezentowana zostanie również symulacja jego działania oraz wyjaśnione zostanie dlaczego jest rozwiązaniem zapewniającym wysokie bezpieczeństwo przechowywania danych.


Piotr Dariusz Chmielewski

Dr Piotr Dariusz Chmielewski – absolwent zarządzania informacją i bibliologii oraz absolwent kierunku zarządzanie sp. Informatyka w biznesie na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 2018-2021, pracownik UMK w jednostce Uniwersyteckie Centrum Informatyczne zatrudniony na stanowisku Informatyka. Od wielu lat Freelancer w zakresie technologii IT, obecnie administrator sieci w Centrum Kultury Dwór Artusa w Toruniu. Współautor monografii pt. Architektura informacji istotą projektu (Toruń 2021) oraz autor artykułów naukowych m.in. poruszających kwestie nowoczesnych technologii w różnych dziedzinach życia.


Skuteczne zarządzanie a kompetencje interpersonalne

dr Magdalena B. Król (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie)
30 maja 2023 r. – godzina 12.00-14.00

Wykład poruszy zagadnienie kompetencji kadry kierowniczej ze szczególnym uwzględnieniem roli kompetencji miękkich menedżerów w skutecznym zarządzaniu, w tym także – projektami. Celem wykładu będzie zwrócenie uwagi na nadrzędność kompetencji interpersonalnych jako czynnika mającego decydujący wpływ na sprawne zarządzanie. W toku wykładu podjęta zostanie próba znalezienia odpowiedzi na kilka kluczowych pytań:

  • jakie kompetencje miękkie powinna posiadać osoba na stanowisku kierowniczym?
  • czy kompetencji interpersonalnych każdy może się nauczyć?
  • co to współcześnie znaczy skutecznie zarządzać zespołem?
  • czy istnieje związek pomiędzy skutecznym zarządzaniem a motywowaniem pracowników?
  • czy zarządzanie relacjami ma wpływ na skuteczne zarządzanie?

Wykład obejmować będzie część teoretyczną odwołującą się do wybranych zagadnień z literatury przedmiotu i części praktycznej odnoszącej się do doświadczeń własnych z zakresu zarządzania. Omówione zostaną zagadnienia, takie jak – kompetencje menedżerskie, wybrane teorie motywacji oraz wybrane elementy komunikacji werbalnej i niewerbalnej mające istotne znaczenie w skutecznym zarządzaniu. W części praktycznej zaprezentowany zostanie autorski model kompetencji interpersonalnych skutecznego menedżera oraz wnioski płynące z realizacji autorskiego projektu „UPoluj kulturę!”, którego celem jest kształcenie umiejętności pracy w zespole projektowym wśród studentów kierunku zarządzanie informację i publikowanie cyfrowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.


Magdalena B. Król

Dr Magdalena B. Król – absolwentka zarządzania kulturą Uniwersytetu Jagiellońskiego, Studium Pedagogicznego UJ oraz Podyplomowych Studiów Retoryki UJ, doktor nauk humanistycznych w zakresie nauki o zarządzaniu (UJ, 2015). Obecnie adiunkt w Katedrze Kultury Informacyjnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Zainteresowania naukowe: wzajemne wpływy teorii i praktyki w zarządzaniu – projektami, instytucjami kultury, organizacjami pozarządowymi, kompetencje miękkie; dydaktyka szkoły wyższej – kierunki zmian w kształceniu akademickim w obszarze nauki o komunikacji społecznej i mediach. Wieloletnia współpraca z krakowskimi organizacjami pozarządowymi w zakresie zarządzania projektami a także pozyskiwania środków publicznych na realizację projektów z obszaru kultury. Autorka monografii Skuteczne zarządzanie projektami a kompetencje interpersonalne (Warszawa, 2017).


Obecność innowacyjnych rozwiązań wdrażanych w różnych obszarach przestrzeni informacyjnej i wpisujących się w założenia koncepcji smart city ze szczególnym uwzględnieniem instytucji sektora GLAM

dr Przemysław Krysiński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
13 kwietnia 2023 r. – godzina 12.00-14.00

W trakcie wystąpienia zostaną zaprezentowane przykłady innowacyjnych rozwiązań wdrażanych w obszarze sektora informacyjnego w myśl założeń koncepcji smart city. Mimo że jest to zagadnienie stosunkowo nowe, przedstawiciele nauk humanistycznych i społecznych poświęcają mu coraz więcej uwagi. Podstawową cechą inteligentnego miasta jest wielokierunkowy rozwój, którego inicjatorami i beneficjentami są nie tylko włodarze miast i przedsiębiorcy, ale przede wszystkim mieszkańcy, sprzyjający wykorzystaniu innowacyjnych rozwiązań w różnych obszarach funkcjonowania. W tym kontekście warto przyjrzeć się instytucjom sektora informacyjnego, które poprzez swoje działania, coraz częściej uczestniczą w kształtowaniu potencjału zrównoważonych miast, pełniąc rolę inicjatora różnego typu przedsięwzięć (np.: kursy, szkolenia, warsztaty, akcje społeczne, wydarzenia wspierające i popularyzujące różnego rodzaju przedsięwzięcia obywatelskie, zmiany inicjowane w obszarze komunikacji i transportu, nowe rozwiązania projektowane z myślą o rozwoju turystyki). Widząc to, przedstawiciele dynamicznie rozwijających się ośrodków miejskich, coraz chętniej „dzielą się władzą” poprzez włączanie mieszkańców w procesy decyzyjne na drodze konsultacji społecznych oraz innych przejawów partycypacji społecznej (np.: budżet obywatelski, kawiarnie i panele obywatelskie, kluby dyskusyjne).


Przemysław Krysiński

Przemysław Krysiński – doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach. Zatrudniony na stanowisku adiunkta w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się cyfrowymi usługami publicznymi, mediami społecznościowymi, social media marketingiem, komunikacją naukową oraz dezinformacją. Współtwórca wielu kursów e-learningowych, mi.in. „Bibweb” (realizowany przez Fundację Bertelsmanna, Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie, Komisję Wydawnictw Elektronicznych SBP EBIB oraz Instytut INiB UMK) i „Login: biblioteka” (realizowany na potrzeby Programu Rozwoju Bibliotek, przy udziale Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz Fundacji Billa i Mellindy Gates). Autor wielu prac naukowych, w tym monografii pt. „Smart city w przestrzeni informacyjnej”, poświęconej rozwiązaniom smart wdrażanym w inteligentnych miastach w Polsce i poza jej granicami. Poza działalnością naukową i dydaktyczną prowadzi szkolenia z zakresu kreowania wizerunku w Internecie i wykorzystania mediów społecznościowych w sektorze informacyjnym.


Rola wskaźników altmetrycznych w promocji dorobku naukowego

Dr hab. prof. UMK Małgorzata Kowalska-Chrzanowska (Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu)
20 marca 2023 r. – godzina 12.00-14.00

Celem wykładu jest zainteresowanie odbiorców zagadnieniem alternatywnych wskaźników oceny dorobku naukowego. W jego ramach omówione zostaną istota wskaźników altmetrycznych, ich rodzaje oraz narzędzia ich rejestracji. Autorka podejmie próbę odpowiedzi m.in. na takie pytania, jak: w jakim stopniu problematyka nowych rodzajów metryk stanowi przedmiot zainteresowania badaczy z zakresu bibliologii i informatologii (nauk o komunikacji społecznej i mediach), czy artykuły z zakresu bibliologii i informatologii (nauk o komunikacji społecznej i mediach) wyposażone są w metryki alternatywne?, czy są one elementem komunikowania w przestrzeni medialnej najnowszych osiągnięć naukowych?, czy metryki te mogą w przyszłości stać się elementem systemu oceny publikacji naukowych?


Małgorzata Kowalska-Chrzanowska

Dr hab. prof. UMK Małgorzata Kowalska-Chrzanowska – absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowo-technicznej oraz filologii germańskiej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii, profesor w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Członkini Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, Międzynarodowego Towarzystwa Organizacji Wiedzy (ISKO) oraz Towarzystwa Naukowego Toruniu. Jej zainteresowania naukowe oscylują wokół takich zagadnień jak: naukometria i bibliometria jako metody badań problemów nauk społecznych i humanistycznych, użyteczność narzędzi cyfrowych w procesach transferu wiedzy, „otwierania nauki” oraz kreowania dorobku naukowego, digitalizacja i cyfrowe źródła informacji, crowdsourcing w działalności sektora non profit, infobrokerstwo. Autorka monografii: Crowdsourcing internetowy – pozytywny wymiar partycypacji społecznej. Konteksty – istota – uwarunkowania (Warszawa 2015); Dygitalizacja zbiorów bibliotek polskich (Warszawa 2007).


Humanistyka cyfrowa a biblioteki

dr Dorota Siwecka (Uniwersytet Wrocławski)
27 lutego 2023 r. – godzina 12.00-14.00

W ostatnich latach pojawia się w literaturze coraz więcej publikacji poświęconych humanistyce cyfrowej (Digital Humanities – DH). W trakcie wykładu przyjrzymy się nieco bliżej temu nowemu nurtowi. Pierwsza część wykładu wprowadzi w zagadnienie humanistyki cyfrowej. Wychodząc od prób definicji DH, poprzez czynniki sprzyjające rozwojowi projektów z tego zakresu, różne pola zainteresowań badawczych przejdziemy do próby określenia czynników świadczących o prowadzeniu badań z tego zakresu. Prezentację uzupełnią odpowiednie przykłady badań m.in. literaturoznawczych i językoznawczych. Druga część wykładu poświęcona zostanie roli bibliotekarzy we wspieraniu tego typu przedsięwzięć badawczych. Przedstawione zostaną najważniejsze oczekiwane umiejętności oraz problemy z jakimi zmagają się bibliotekarze w ramach uczestniczenia w kreowaniu nowego cyfrowego oblicza humanistyki.


Dorota Siwecka

Dr Dorota Siwecka – absolwentka informacji naukowej i bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Wrocławskim (2008), doktor nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii (2013). Od 2012 r. wykładowca, a obecnie adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji i Mediach na UWr. Wcześniej pracownik Biblioteki Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UWr. Bibliotekarz dyplomowany, a także szkoleniowiec w zakresie wykorzystania zasobów wiedzy i źródeł informacji. Członek zarządu Komisji Nowych Technologii SBP. Od lutego 2023 pełnomocnik Rektora UWr ds. otwartego dostępu.
W pracy naukowo-badawczej zajmuje się międzynarodowymi standardami ustanawianymi na potrzeby bibliografii oraz wykorzystaniem danych bibliograficznych w kontekście Semantycznego Internetu. Z uwagi na prowadzone zajęcia dydaktyczne interesuje się również zagadnieniami klasyfikacji piśmiennictwa, systemami organizacji wiedzy, źródłami informacji, bazami danych i metodyką bibliograficzną. Jest autorką artykułów naukowych dotyczących m.in. informacji bibliograficznej oraz uhonorowanej Nagrodą Naukową Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich im. A. Łysakowskiego najlepszą książką 2015 r. w kategorii podręcznika akademickiego: Światowy model informacji bibliograficznej. Programy i projekty (1950-2010), (Warszawa 2015).


Fake news – nowa codzienność czy oręż w wojnie informacyjnej?

dr Magdalena Paul (Uniwersytet Warszawski)
20 grudnia 2022 r. – godzina 12.00-14.00

W czasie wykładu skupimy się na funkcjonowaniu tzw. fake newsów – celowo tworzonych nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji – w dzisiejszym środowisku informacyjnym i medialnym. Omówione zostaną kwestie społecznego odbioru fake newsów oraz różnic pomiędzy odbiorem wiadomości prawdziwych i fałszywych. Zaprezentowane zostaną również nad społecznymi konsekwencjami upowszechniania i obiegu fake newsów. Podjęta zostanie także refleksja nad potencjalnymi pozytywnymi ich zastosowaniami. Zastanowimy się również, w jaki sposób biblioteki już teraz angażują się w "walkę" z fake newsami oraz jaki jest ich potencjał w tym zakresie.


Magdalena Paul

Dr Magdalena Paul –  absolwentka Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, a także Podyplomowych Gender Studies IBL PAN, wykładowczyni WDIB UW. Autorka monografii Wpływ społeczny bibliotek publicznych: badanie użytkowników bibliotek w województwie mazowieckim, współautorka  Jak czytają Polacy (2016) i Z biblioteką czy bez? Badanie nieużytkowników biblioteki (2020), a także szeregu artykułów naukowych na temat wpływu społecznego bibliotek, kompetencji informacyjnych i praktyk czytelniczych.


Projektowanie informacji z uwzględnieniem UX

dr Bożena Jaskowska (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie)
7 grudnia 2022 r. – godzina 12.00-14.00

Celem wykładu jest zainteresowanie odbiorców zagadnieniem user experience w procesie projektowania informacji (i nie tylko informacji). W wykładzie przedstawiony będzie obszar badawczy związany z projektowaniem informacji, uwzględniający kontekst informatologiczny, artystyczny i społeczno-komunikacyjny. Omówiona zostanie tematyka user experience oraz projektowania zorientowanego na użytkownika, a także rola empatyzacji w tym procesie. Co składa się na proces projektowy UX? Jak identyfikować potrzeby i zrozumieć użytkownika? Jakimi zasadami kierować się w procesie projektowania UX i dlaczego tematyka ta powinna szczególnie zainteresować bibliotekarzy? Czym zajmuje się UX librarianship? Między innymi te pytania i zagadnienia są kanwą oraz motywem przewodnim niniejszej prezentacji.


Bożena Jaskowska

Dr Bożena Jaskowska – adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, zastępca dyrektora ds. kształcenia INoI. Dr nauk humanistycznych w zakresie bibliologii (2007), absolwentka studiów MBA IT (2012), długoletnia dyrektorka Biblioteki Uniwersytetu Rzeszowskiego (2010-2021). Zainteresowania naukowe i obszary badawcze: projektowanie UX; badania użytkowników; psychologia projektowania; użytkownik w mieszanej i rozszerzonej rzeczywistości. Prywatnie miłośniczka kolarstwa i sportów wytrzymałościowych, pasjonatka triathlonu na dystansie Ironman.


Indywidualne systemy zarządzania informacją jako sposób na walkę z przeciążeniem informacyjnym

dr Anna Matysek (Uniwersytet Śląski w Katowicach)
29 listopada 2022 r. – godzina 12.00-14.00

Celem wykładu jest prezentacja cyfrowych narzędzi do zarządzania informacją własną. Omówione zostanie zjawisko przeciążenia informacyjnego i jego wpływ na funkcjonowanie jednostki i współczesnych społeczeństw. Wyjaśnione zostanie pojęcie indywidualnych systemów zarządzania informacją. W dalszej części przedstawione zostaną elementy składowe indywidualnych systemów zarządzania informacją - grupy narzędzi (programy komputerowe i aplikacje mobilne), ich najważniejsze funkcje i możliwości zastosowania oraz wskazówki konstruowania efektywnych systemów dopasowany do własnych potrzeb. Jako uzupełnienie omówione zostaną narzędzia wspomagające planowanie i realizację zadań oraz zarządzania sobą w czasie.


Anna Matysek

Dr Anna Matysek – absolwentka informacji naukowej i bibliotekoznawstwa oraz informatyki na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze UŚ. Członkini Polskiego Towarzystwa Informacji Naukowej, Polskiego Towarzystwa Lingwistyki Stosowanej oraz Międzynarodowego Towarzystwa Organizacji Wiedzy (ISKO). Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na architekturze informacji, badaniach UX, narzędziach cyfrowych w procesie badawczym, wyszukiwaniu informacji i zarządzaniu wiedzą. Prowadzi kursy i szkolenia z zakresu projektowania architektury informacji i stron WWW, badań użyteczności, narzędzi wyszukiwawczych i źródeł informacji. Kieruje pracami uniwersyteckiego zespołu ds. dostępności cyfrowej i użyteczności serwisów internetowych.


Kształcenie akademickie bibliotekarzy. Doświadczenia ośrodków krajowych w kontekście zmian

dr Renata Malesa (UMCS w Lublinie)
8 listopada 2022 r. – godzina 12.00-14.00

Podczas wykładu zostanie przedstawiona aktualna oferta kształcenia w zakresie informacji naukowej i bibliotekoznawstwa w Polsce oraz sytuacja ośrodków akademickich, które takie studia prowadzą lub prowadziły. Omówiony zostanie stan prawny oraz zmiany jakie zaszły w zakresie programów i zasad kształcenia, sylwetki absolwenta oraz treści kształcenia. Zaprezentowana zostanie także aktualna oferta dydaktyczna ośrodków akademickich, które mają tradycje w kształceniu bibliotekarzy kierunki i przyczyny zmian jakie się w niej dokonały w ostatnich latach. Postawione będą pytania o przyszłość kształcenia akademickiego bibliotekarzy, przyczyny spadku zainteresowania zawodem oraz możliwości odwrócenia takiego stanu rzeczy.


Renata Malesa

Dr Renata Malesa – absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowej UMCS, doktor nauk humanistycznych w zakresie socjologii, adiunkt w Katedrze Informatologii Bibliologii i Edukacji Medialnej w Instytucie Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS w Lublinie. Członkini Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Polskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej i Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Od 2019 roku przewodnicząca Kapituły Konkursu Lubelskiego Bibliotekarza Roku. Od 2022 roku przewodnicząca Akademickiego Koła SBP w Lublinie.

Autorka wielu publikacji z zakresu bibliotekarstwa. Jej zainteresowania badawcze oscylują wokół problematyki marketingu bibliotecznego, digitalizacji i cyfryzacji dóbr kultury, elektronicznych źródeł informacji, organizacji i zarządzania informacją, roli biblioteki w procesie komunikacji społecznej, kształcenia bibliotekarzy oraz zmian w zawodzie bibliotekarza i pracownika informacji.