Obecność innowacyjnych rozwiązań wdrażanych w różnych obszarach przestrzeni informacyjnej i wpisujących się w założenia koncepcji smart city ze szczególnym uwzględnieniem instytucji sektora GLAM
dr Przemysław Krysiński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
13 kwietnia 2023 r. – godzina 12.00-14.00
W trakcie wystąpienia zostaną zaprezentowane przykłady innowacyjnych rozwiązań wdrażanych w obszarze sektora informacyjnego w myśl założeń koncepcji smart city. Mimo że jest to zagadnienie stosunkowo nowe, przedstawiciele nauk humanistycznych i społecznych poświęcają mu coraz więcej uwagi. Podstawową cechą inteligentnego miasta jest wielokierunkowy rozwój, którego inicjatorami i beneficjentami są nie tylko włodarze miast i przedsiębiorcy, ale przede wszystkim mieszkańcy, sprzyjający wykorzystaniu innowacyjnych rozwiązań w różnych obszarach funkcjonowania. W tym kontekście warto przyjrzeć się instytucjom sektora informacyjnego, które poprzez swoje działania, coraz częściej uczestniczą w kształtowaniu potencjału zrównoważonych miast, pełniąc rolę inicjatora różnego typu przedsięwzięć (np.: kursy, szkolenia, warsztaty, akcje społeczne, wydarzenia wspierające i popularyzujące różnego rodzaju przedsięwzięcia obywatelskie, zmiany inicjowane w obszarze komunikacji i transportu, nowe rozwiązania projektowane z myślą o rozwoju turystyki). Widząc to, przedstawiciele dynamicznie rozwijających się ośrodków miejskich, coraz chętniej „dzielą się władzą” poprzez włączanie mieszkańców w procesy decyzyjne na drodze konsultacji społecznych oraz innych przejawów partycypacji społecznej (np.: budżet obywatelski, kawiarnie i panele obywatelskie, kluby dyskusyjne).
Przemysław Krysiński – doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach. Zatrudniony na stanowisku adiunkta w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się cyfrowymi usługami publicznymi, mediami społecznościowymi, social media marketingiem, komunikacją naukową oraz dezinformacją. Współtwórca wielu kursów e-learningowych, mi.in. „Bibweb” (realizowany przez Fundację Bertelsmanna, Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie, Komisję Wydawnictw Elektronicznych SBP EBIB oraz Instytut INiB UMK) i „Login: biblioteka” (realizowany na potrzeby Programu Rozwoju Bibliotek, przy udziale Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz Fundacji Billa i Mellindy Gates). Autor wielu prac naukowych, w tym monografii pt. „Smart city w przestrzeni informacyjnej”, poświęconej rozwiązaniom smart wdrażanym w inteligentnych miastach w Polsce i poza jej granicami. Poza działalnością naukową i dydaktyczną prowadzi szkolenia z zakresu kreowania wizerunku w Internecie i wykorzystania mediów społecznościowych w sektorze informacyjnym.
Rola wskaźników altmetrycznych w promocji dorobku naukowego
Dr hab. prof. UMK Małgorzata Kowalska-Chrzanowska (Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu)
20 marca 2023 r. – godzina 12.00-14.00
Celem wykładu jest zainteresowanie odbiorców zagadnieniem alternatywnych wskaźników oceny dorobku naukowego. W jego ramach omówione zostaną istota wskaźników altmetrycznych, ich rodzaje oraz narzędzia ich rejestracji. Autorka podejmie próbę odpowiedzi m.in. na takie pytania, jak: w jakim stopniu problematyka nowych rodzajów metryk stanowi przedmiot zainteresowania badaczy z zakresu bibliologii i informatologii (nauk o komunikacji społecznej i mediach), czy artykuły z zakresu bibliologii i informatologii (nauk o komunikacji społecznej i mediach) wyposażone są w metryki alternatywne?, czy są one elementem komunikowania w przestrzeni medialnej najnowszych osiągnięć naukowych?, czy metryki te mogą w przyszłości stać się elementem systemu oceny publikacji naukowych?
Dr hab. prof. UMK Małgorzata Kowalska-Chrzanowska – absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowo-technicznej oraz filologii germańskiej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii, profesor w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Członkini Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, Międzynarodowego Towarzystwa Organizacji Wiedzy (ISKO) oraz Towarzystwa Naukowego Toruniu. Jej zainteresowania naukowe oscylują wokół takich zagadnień jak: naukometria i bibliometria jako metody badań problemów nauk społecznych i humanistycznych, użyteczność narzędzi cyfrowych w procesach transferu wiedzy, „otwierania nauki” oraz kreowania dorobku naukowego, digitalizacja i cyfrowe źródła informacji, crowdsourcing w działalności sektora non profit, infobrokerstwo. Autorka monografii: Crowdsourcing internetowy – pozytywny wymiar partycypacji społecznej. Konteksty – istota – uwarunkowania (Warszawa 2015); Dygitalizacja zbiorów bibliotek polskich (Warszawa 2007).
Humanistyka cyfrowa a biblioteki
dr Dorota Siwecka (Uniwersytet Wrocławski)
27 lutego 2023 r. – godzina 12.00-14.00
W ostatnich latach pojawia się w literaturze coraz więcej publikacji poświęconych humanistyce cyfrowej (Digital Humanities – DH). W trakcie wykładu przyjrzymy się nieco bliżej temu nowemu nurtowi. Pierwsza część wykładu wprowadzi w zagadnienie humanistyki cyfrowej. Wychodząc od prób definicji DH, poprzez czynniki sprzyjające rozwojowi projektów z tego zakresu, różne pola zainteresowań badawczych przejdziemy do próby określenia czynników świadczących o prowadzeniu badań z tego zakresu. Prezentację uzupełnią odpowiednie przykłady badań m.in. literaturoznawczych i językoznawczych. Druga część wykładu poświęcona zostanie roli bibliotekarzy we wspieraniu tego typu przedsięwzięć badawczych. Przedstawione zostaną najważniejsze oczekiwane umiejętności oraz problemy z jakimi zmagają się bibliotekarze w ramach uczestniczenia w kreowaniu nowego cyfrowego oblicza humanistyki.
Dr Dorota Siwecka – absolwentka informacji naukowej i bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Wrocławskim (2008), doktor nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii (2013). Od 2012 r. wykładowca, a obecnie adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji i Mediach na UWr. Wcześniej pracownik Biblioteki Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UWr. Bibliotekarz dyplomowany, a także szkoleniowiec w zakresie wykorzystania zasobów wiedzy i źródeł informacji. Członek zarządu Komisji Nowych Technologii SBP. Od lutego 2023 pełnomocnik Rektora UWr ds. otwartego dostępu.
W pracy naukowo-badawczej zajmuje się międzynarodowymi standardami ustanawianymi na potrzeby bibliografii oraz wykorzystaniem danych bibliograficznych w kontekście Semantycznego Internetu. Z uwagi na prowadzone zajęcia dydaktyczne interesuje się również zagadnieniami klasyfikacji piśmiennictwa, systemami organizacji wiedzy, źródłami informacji, bazami danych i metodyką bibliograficzną. Jest autorką artykułów naukowych dotyczących m.in. informacji bibliograficznej oraz uhonorowanej Nagrodą Naukową Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich im. A. Łysakowskiego najlepszą książką 2015 r. w kategorii podręcznika akademickiego: Światowy model informacji bibliograficznej. Programy i projekty (1950-2010), (Warszawa 2015).
Fake news – nowa codzienność czy oręż w wojnie informacyjnej?
dr Magdalena Paul (Uniwersytet Warszawski)
20 grudnia 2022 r. – godzina 12.00-14.00
W czasie wykładu skupimy się na funkcjonowaniu tzw. fake newsów – celowo tworzonych nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji – w dzisiejszym środowisku informacyjnym i medialnym. Omówione zostaną kwestie społecznego odbioru fake newsów oraz różnic pomiędzy odbiorem wiadomości prawdziwych i fałszywych. Zaprezentowane zostaną również nad społecznymi konsekwencjami upowszechniania i obiegu fake newsów. Podjęta zostanie także refleksja nad potencjalnymi pozytywnymi ich zastosowaniami. Zastanowimy się również, w jaki sposób biblioteki już teraz angażują się w "walkę" z fake newsami oraz jaki jest ich potencjał w tym zakresie.
Dr Magdalena Paul – absolwentka Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, a także Podyplomowych Gender Studies IBL PAN, wykładowczyni WDIB UW. Autorka monografii Wpływ społeczny bibliotek publicznych: badanie użytkowników bibliotek w województwie mazowieckim, współautorka Jak czytają Polacy (2016) i Z biblioteką czy bez? Badanie nieużytkowników biblioteki (2020), a także szeregu artykułów naukowych na temat wpływu społecznego bibliotek, kompetencji informacyjnych i praktyk czytelniczych.
Projektowanie informacji z uwzględnieniem UX
dr Bożena Jaskowska (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie)
7 grudnia 2022 r. – godzina 12.00-14.00
Celem wykładu jest zainteresowanie odbiorców zagadnieniem user experience w procesie projektowania informacji (i nie tylko informacji). W wykładzie przedstawiony będzie obszar badawczy związany z projektowaniem informacji, uwzględniający kontekst informatologiczny, artystyczny i społeczno-komunikacyjny. Omówiona zostanie tematyka user experience oraz projektowania zorientowanego na użytkownika, a także rola empatyzacji w tym procesie. Co składa się na proces projektowy UX? Jak identyfikować potrzeby i zrozumieć użytkownika? Jakimi zasadami kierować się w procesie projektowania UX i dlaczego tematyka ta powinna szczególnie zainteresować bibliotekarzy? Czym zajmuje się UX librarianship? Między innymi te pytania i zagadnienia są kanwą oraz motywem przewodnim niniejszej prezentacji.
Dr Bożena Jaskowska – adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, zastępca dyrektora ds. kształcenia INoI. Dr nauk humanistycznych w zakresie bibliologii (2007), absolwentka studiów MBA IT (2012), długoletnia dyrektorka Biblioteki Uniwersytetu Rzeszowskiego (2010-2021). Zainteresowania naukowe i obszary badawcze: projektowanie UX; badania użytkowników; psychologia projektowania; użytkownik w mieszanej i rozszerzonej rzeczywistości. Prywatnie miłośniczka kolarstwa i sportów wytrzymałościowych, pasjonatka triathlonu na dystansie Ironman.
Indywidualne systemy zarządzania informacją jako sposób na walkę z przeciążeniem informacyjnym
dr Anna Matysek (Uniwersytet Śląski w Katowicach)
29 listopada 2022 r. – godzina 12.00-14.00
Celem wykładu jest prezentacja cyfrowych narzędzi do zarządzania informacją własną. Omówione zostanie zjawisko przeciążenia informacyjnego i jego wpływ na funkcjonowanie jednostki i współczesnych społeczeństw. Wyjaśnione zostanie pojęcie indywidualnych systemów zarządzania informacją. W dalszej części przedstawione zostaną elementy składowe indywidualnych systemów zarządzania informacją - grupy narzędzi (programy komputerowe i aplikacje mobilne), ich najważniejsze funkcje i możliwości zastosowania oraz wskazówki konstruowania efektywnych systemów dopasowany do własnych potrzeb. Jako uzupełnienie omówione zostaną narzędzia wspomagające planowanie i realizację zadań oraz zarządzania sobą w czasie.
Dr Anna Matysek – absolwentka informacji naukowej i bibliotekoznawstwa oraz informatyki na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze UŚ. Członkini Polskiego Towarzystwa Informacji Naukowej, Polskiego Towarzystwa Lingwistyki Stosowanej oraz Międzynarodowego Towarzystwa Organizacji Wiedzy (ISKO). Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na architekturze informacji, badaniach UX, narzędziach cyfrowych w procesie badawczym, wyszukiwaniu informacji i zarządzaniu wiedzą. Prowadzi kursy i szkolenia z zakresu projektowania architektury informacji i stron WWW, badań użyteczności, narzędzi wyszukiwawczych i źródeł informacji. Kieruje pracami uniwersyteckiego zespołu ds. dostępności cyfrowej i użyteczności serwisów internetowych.
Kształcenie akademickie bibliotekarzy. Doświadczenia ośrodków krajowych w kontekście zmian
dr Renata Malesa (UMCS w Lublinie)
8 listopada 2022 r. – godzina 12.00-14.00
Podczas wykładu zostanie przedstawiona aktualna oferta kształcenia w zakresie informacji naukowej i bibliotekoznawstwa w Polsce oraz sytuacja ośrodków akademickich, które takie studia prowadzą lub prowadziły. Omówiony zostanie stan prawny oraz zmiany jakie zaszły w zakresie programów i zasad kształcenia, sylwetki absolwenta oraz treści kształcenia. Zaprezentowana zostanie także aktualna oferta dydaktyczna ośrodków akademickich, które mają tradycje w kształceniu bibliotekarzy kierunki i przyczyny zmian jakie się w niej dokonały w ostatnich latach. Postawione będą pytania o przyszłość kształcenia akademickiego bibliotekarzy, przyczyny spadku zainteresowania zawodem oraz możliwości odwrócenia takiego stanu rzeczy.
Dr Renata Malesa – absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowej UMCS, doktor nauk humanistycznych w zakresie socjologii, adiunkt w Katedrze Informatologii Bibliologii i Edukacji Medialnej w Instytucie Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS w Lublinie. Członkini Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Polskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej i Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Od 2019 roku przewodnicząca Kapituły Konkursu Lubelskiego Bibliotekarza Roku. Od 2022 roku przewodnicząca Akademickiego Koła SBP w Lublinie.
Autorka wielu publikacji z zakresu bibliotekarstwa. Jej zainteresowania badawcze oscylują wokół problematyki marketingu bibliotecznego, digitalizacji i cyfryzacji dóbr kultury, elektronicznych źródeł informacji, organizacji i zarządzania informacją, roli biblioteki w procesie komunikacji społecznej, kształcenia bibliotekarzy oraz zmian w zawodzie bibliotekarza i pracownika informacji.