Relacja z udziału polskiej delegacji.
6-11 lipca 2025 roku w Austrii na Uniwersytecie Mozarteum w Salzburgu odbył się Kongres IAML – Międzynarodowego Stowarzyszenia Bibliotek Muzycznych, Archiwów i Ośrodków Dokumentacji (International Association of Music Libraries, Archives and Documentation Centres). W Kongresie wzięło udział ponad 350 delegatów z 37 krajów, w tym 14-osobowa delegacja z Polski.
W bogatym programie sesji kongresowych poruszano różnorodne tematy, dotyczące m.in.: archiwów i kolekcji muzycznych (ze szczególnym uwzględnieniem ośrodków austriackich, zwłaszcza Salzburga), muzyki w okresie wojny i na emigracji, dziedzictwa kultury muzycznej Włoch, spuścizn i kolekcji muzycznych oraz nieznanych postaci – w szczególności wybitnych kobiet – ukazanych w oparciu o badania archiwalne. Uczestnicy sesji podejmowali również kwestie związane z technologiami bibliotecznymi i humanistyką cyfrową, wykorzystaniem sztucznej inteligencji w bibliotece, integracją danych bibliotecznych w epoce AI, użytkownikami bibliotek przyszłości, a także kodowaniem notacji muzycznej i stosowaniem narzędzi wyszukiwawczych w repozytoriach dźwiękowych. Szczegółowy program można znaleźć na stronie Kongresu.
W szerokie spektrum tematyczne Kongresu znakomicie wpisały się referaty wygłoszone przez polskich przedstawicieli, wśród których znaleźli się:
- dr Ewa Hauptman-Fischer (Why it is Worth Describing the Bindings of Early Printed Music Books, or About the Discovery of a Unique Repertoire Using the Example of the Cistercian Monastery in Henryków), Piotr Maculewicz i Magdalena Borowiec (The War as a “favorable moment”. On the Origins of Karol Szymanowski’s) oraz Sonia Rzepka (Institutional, Private or Public? On a One 17th-century Church Library Music Collection and its Owners and Users) z Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie,
- dr Marek Bebak (Music at S. Martino Maggiore in Bologna Around 1688: a Music Inventory) i dr Maciej Jochymczyk (The Works by Johann Baptist Schiedermayr in Polish and European Archives) z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego,
- Alicja Zabrocka (Composer and Librarian between Places – the Legacy of Barbara Zakrzewska) z Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
oraz
- Wojciech Staniaszek (The Heritage of 20th and 21st Century Music in a Digital World: Adapting Notation to Music Search Engines) z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Polscy delegaci przewodniczyli dwóm sesjom kongresowym: Sonia Rzepka prowadziła “Discovery and Inventories”, natomiast Stanisław Hrabia (Biblioteka i Fonoteka Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego) – sesję “Repositories: Encoding and Discovery”.
W sesji posterowej wzięli udział również polscy przedstawiciele: dr Bogumiła Celer z Publicznej Biblioteki Pedagogicznej Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu, autorka posteru Music in Exile: The Life and Work of Michał Wiłkomirski as an Example of an Artist’s Adaptation to a New Environment, oraz Iga Natalia Batog z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, która zaprezentowała poster The Role of the Archive in Creative Practice. The Case of Simon Steen-Andersen.
Kongres był również okazją do spotkań roboczych Sekcji i Komitetów działających w ramach IAML, w których aktywnie uczestniczyli polscy przedstawiciele: Monika Drygalska (Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia NOSPR, Katowice), pełniąca funkcję sekretarza Sekcji Bibliotek Radiowych i Orkiestrowych IAML (Broadcasting and Orchestra Libraries Section) oraz dr Ewa Hauptman-Fischer – sekretarz Sekcji Bibliotek Naukowych IAML (Research Libraries Section).
Jak zwykle, ważne miejsce w programie Kongresu w Salzburgu zajęły międzynarodowe projekty bibliograficzne, tzw. projekty „R”. Projekt RISM (Międzynarodowy Inwentarz Źródeł Muzycznych), podobnie jak RILM (Międzynarodowa Bibliografia Piśmienictwa Muzycznego, RILM Abstracts of Music Literature) należy do tych przedsięwzięć IAML, w których uczestniczy wiele polskich bibliotek oraz instytucji naukowych zajmujących się muzyką. Ich przedstawiciele aktywnie działają w międzynarodowych komitetach i komisjach.
Projektom tym poświęcono specjalne sesje naukowe, spotkania robocze, panele dyskusyjne i warsztaty. Sonia Rzepka, Przewodnicząca Komitetu Koordynacyjnego RISM (RISM Coordinating Committee), prowadziła panel dyskusyjny poświęcony zmianom organizacyjnym w funkcjonowaniu projektu – „RISM Together: An Open Discussion on Restructuring”. Z kolei Sonia Wronkowska (Biblioteka Narodowa w Warszawie) uczestniczyła w spotkaniu Komisji Mieszanej RISM (RISM Commission Mixte), jako oficjalny przedstawiciel IAML.
Spotkanie robocze Komitetów Narodowych Projektu RILM zgromadziło przedstawicieli kilkunastu krajów; Polski Komitet RILM reprezentowali Stanisław Hrabia i Anna Salamon z Biblioteki i Fonoteki Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Należy odnotować, że specjalne sesje poświęcono również pozostałym Projektom „R”, tj. RIPM (Międzynarodowy Indeks Czasopism Muzycznych) oraz RIdIM (Międzynarodowy Inwentarz Ikonografii Muzycznej).
Jako wydarzenia towarzyszące obradom zaplanowano trzy różnorodne koncerty – muzyki elektronicznej inspirowanej Mozartem, koncert oratoryjny oraz recital pieśni solowej – a także szeroki wybór wycieczek, umożliwiających uczestnikom poznanie Salzburga i jego muzycznych archiwów.
***
Międzynarodowe Stowarzyszenie Bibliotek Muzycznych, Archiwów i Ośrodków Dokumentacji IAML odgrywa wiodącą rolę w międzynarodowym środowisku bibliotekarskim i muzycznym. Zrzesza członków indywidualnych oraz instytucji z około 40 krajów na całym świecie, działając w ramach grup narodowych w ponad 25 krajach na pięciu kontynentach. Reprezentanci grup narodowych – wraz z delegatami z pozostałych krajów uczestniczących w Kongresie – spotykają się w trakcie dorocznej narady IAML Forum of National Representatives.
W Salzburgu Polską Grupę Narodową IAML, zarazem Sekcję Bibliotek Muzycznych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, reprezentował Stanisław Hrabia. W tym roku, tematem dyskusji były m.in. przygotowania do obchodów 75-lecia powstania IAML. Główne uroczystości jubileuszowe odbędą się podczas kolejnego Kongresu IAML zaplanowanego na 2026 rok w Salonikach (Grecja).
Stanisław Hrabia
(25.07.2025)