Szkolenie poprowadził dr Dominik M. Piotrowski - zastępca Dyrektora ds. innowacji i projektowania usług w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu, specjalizujący się w zarządzaniu informacją, kuratorstwie cyfrowym i humanistyce cyfrowej. Aktywny działacz Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (Przewodniczący Okręgu Kujawsko-Pomorskiego, członek Zarządu Głównego), autor publikacji naukowych oraz uczestnik międzynarodowych projektów badawczych. Pasjonat nowoczesnych technologii cyfrowych w kontekście kultury i dziedzictwa.
Cel i założenia szkolenia
Głównym celem szkolenia była promocja dziedzictwa kulturowego poprzez tworzenie narracyjnych i semantycznych wystaw cyfrowych. Uczestnicy mieli możliwość poznania systemu open source Omeka S oraz oraz obserwowania praktycznych demonstracji tworzenia archiwów cyfrowych i wystaw online.
Przebieg szkolenia
Część I: Wprowadzenie teoretyczne
Szkolenie rozpoczęło się od omówienia kluczowych pojęć:
- Kuratorstwo cyfrowe - zarządzanie, ochrona i udostępnianie cyfrowych zasobów dziedzictwa kulturowego
- Semantyczne wystawy cyfrowe - interaktywne ekspozycje wykorzystujące techniki semantyczne i powiązane otwarte dane
- Opowieści cyfrowe - tworzenie historii za pomocą narzędzi cyfrowych z wykorzystaniem multimediów
Przedstawiono również etapy tworzenia wystawy cyfrowej oraz wprowadzenie do koncepcji open source i systemu Omeka S.
Część II: Praktyczna demonstracja Omeka S
Najobszerniejsza część szkolenia obejmowała praktyczną demonstrację prowadzoną przez instruktora:
Konfiguracja środowiska:
- Opcjonalna instalacja na serwerze lokalnym (Uniform Server)
- Praca w piaskownicy Omeka S Sandbox
Demonstracja tworzenia wystawy cyfrowej:
- Utworzenie witryny "Wileńskie opowieści"
- Dostosowanie szaty graficznej
- Zarządzanie kolekcjami (np. "Troki")
- Tworzenie szablonów zasobów dla różnych typów obiektów
Pokazanie procesu dodawania treści:
- Wprowadzanie rekordów i mediów
- Wiązanie danych i przypisywanie zasobów
- Budowanie stron z opowieściami cyfrowymi (np. "Trockie zamczysko")
- Osadzanie treści HTML i multimediów
- Dodanie osi czasu za pomocą TimelineJS
- Konfiguracja nawigacji
Przykłady praktyczne:
Przegląd platform wystaw cyfrowych, w tym Expo Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.
Część III: Podsumowanie
Zakończenie obejmowało:
- Podsumowanie najważniejszych zagadnień
- Przekazanie listy rekomendowanych lektur i zasobów dotyczących Omeka S
Wykorzystane narzędzia i zasoby
Główne narzędzia:
- Omeka S (system do tworzenia m.in wystaw cyfrowych)
- Uniform Server (serwer lokalny)
- Notepad++ (edytor kodu)
- Omeka S Sandbox (środowisko testowe)
- TimelineJS (tworzenie osi czasu)
Źródła treści:
- Obiekty z Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej (domena publiczna)
- Zasoby z Wikipedii (domena publiczna)
Inne rekomendowane narzędzia:
Exhibit, Storiiies, StoryMap JS, Omeka Classic, Artsteps, Google Arts & Culture, Curatescape
Rezultaty i korzyści
Po zakończeniu szkolenia uczestnicy powinni mieć wiedzę teoretyczną i orientacyjną pozwalającą na:
- Zrozumienie koncepcji tworzenia wystaw cyfrowych
- Poznanie możliwości i potencjału narzędzi do tworzenia wystaw i archiwów cyfrowych
- Umiejscowienie zasobów instytucji dziedzictwa kulturowego w odpowiednim kontekście
- Zwiększenie świadomości możliwości dostępności i atrakcyjności zasobów bibliotecznych w środowisku cyfrowym
Otwartość zasobów
Materiały szkoleniowe są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0), co umożliwia ich swobodne wykorzystywanie, modyfikowanie i dostosowywanie.
Podsumowanie
Warsztat o charakterze teoretyczno-demonstracyjnym promował wykorzystanie otwartych rozwiązań technologicznych. Udostępnienie materiałów na otwartej licencji wspiera demokratyzację dostępu do kompetencji cyfrowych w kulturze. Dla pełnego opanowania praktycznych umiejętności uczestnicy będą potrzebować dodatkowych ćwiczeń samodzielnych.